Hành trình khám phá Son - Bá - Mười
Son – Bá – Mười hay khu Cao Sơn là 3 bản vùng cao của xã Lũng Cao, huyện Bá Thước tỉnh Thanh Hóa, cách trung tâm thành phố khoảng 130 km về phía Tây Bắc. Vì hội tụ được các yếu tố về thiên nhiên hoang sơ, thời tiết khí hậu đẹp, văn hóa bản địa đặc sắc và cuộc sống con người thân thiện, ấm áp, Son – Bá – Mười những năm gần đây đã trở thành một trong những điểm du lịch thu hút ở xứ Thanh, đặc biệt là các bạn trẻ đam mê xê dịch.
Xem thêm:
Thời tiết, khí hậu tại Son – Bá – Mười
Son – Bá – Mười được mệnh danh là một Sapa thu nhỏ vì nơi đây có khí hậu mát mẻ, ôn hòa quanh năm, nhiệt độ từ 18-22 độ. Tuy nhiên vì là vùng núi cao nên vào mùa đông, nơi đây khá lạnh đôi khi có tuyết rơi, nhiệt có có khi xuống đến -1, -20C; mùa hè nhiệt độ mát mẻ nhưng lúc về đêm thì nhiệt độ cũng rất thấp.
Son – Bá – Mười hiểm trở nhưng đầy thú vị
Điều làm nên sự thu hút của vùng Cao Sơn trước tiên là bởi địa hình hùng vĩ và hiểm trở.
Đúng với cái tên Cao Sơn, các bản làng này nằm tận trên đỉnh của dãy Pha Hé, Pha Chiến, ở độ cao 1.200m so với mực nước biển, chạy song song với mạch núi Pù Luông - Cúc Phương hùng vĩ. Nằm ở độ cao như vậy, thêm vào là đường lên bản rất khó khăn nên Son – Bá – Mười như tách biệt hoàn toàn với các bản làng phía dưới chân núi, điều này tạo sự hoang sơ rất tự nhiên cho Son – Bá – Mười cũng như rất hấp dẫn rất với những ai yêu thích du lịch mạo hiểm.
Con đường từ trung tâm xã Lũng Cao lên Son – Bá – Mười chỉ khoảng 10km nhưng lại là thử thách không dễ dàng cho những ai muốn chinh phục và chắc chắn chỉ có những con người dũng cảm, gan dạ và sức khỏe tốt mới được chinh phục được. Đoạn đường thượng Cao Sơn bao phủ bởi khu rừng già âm u, huyền bí; những con đường dốc đứng hiểm trở khó đi khiến cho xe tay ga hoặc ôtô phân khối nhỏ phải chào thua. Đoạn dốc đá có khi chỉ vừa bằng bàn chân người, lởm chởm, nhiều đoạn còn phải bò và được dân phượt đánh giá là khó chinh phục hơn cả những đỉnh đèo nổi tiếng ở rẻo cao Tây Bắc như Mã Pí Lèng hay Khau Phạ. Nhất là vào trời mưa, đường trở nên rất trơn trượt, ngay cả những người dân trong bản cũng khá ngại khi di chuyển, chính điều này tạo nên sự tách biệt của Son – Bá – Mười với những bản làng khác.
Thiên nhiên vùng Cao Sơn hoang sơ, hùng vĩ
Mặc dù phải rất vất vả để có thể lên được bản Son – Bá – Mười nhưng thiên nhiên hùng vĩ và hoang sơ nơi đây sẽ tiếp thêm động lực cho bạn. Hai bên đường đi tuy hiểm trở nhưng lại được phủ xanh, đôi lúc còn thấp thoáng những đóa hoa đào rừng hay những loài hoa dại khác. Chỉ cần đến lưng chừng núi thôi, đã có thể thu gọn cảnh vật phía dưới vào trong tầm mắt, những dải mây bồng bềnh, ánh mặt trời dịu dàng như nâng bước du khách tiếp tục chinh phục con đường lên bản Son – Bá – Mười. Khi lên đến bản làng, du khách sẽ không khỏi trầm trồ trước vẻ đẹp vừa hoang sơ, vừa hùng vĩ của thiên nhiên, hòa quyện vào vẻ cổ kính, đơn sơ cùng không khí bình yên của những bản làng. Những nếp nhà sàn vách gỗ, mái lợp bằng tấm ximăng đã ngả màu thời gian, thâm nâu của người Thái ẩn hiện giữa cánh đồng lúa xen kẽ với ngô, giàn mướp đắng. Những bản làng lặng lẽ êm đềm, chiều chiều phảng phất những làn khói bạc từ những mái bếp; con người hiền lành niềm nở khiến cho cuộc sống người dân bản Son – Bá – Mười tuy tách biệt với cuộc sống của các bản làng khách nhưng vẫn rất ấm cúng.
Cuộc sống người dân bản Son – Bá – Mười
Hiện tại bản Son – Bá – Mười có 172 hộ, riêng làng Son có số hộ đông nhất là 97. Vì đường đi lại khó khăn nên hiện bản còn rất nghèo, khó khăn và lạc hậu, chỉ một số ít hộ dân là có điện dùng. Cuộc sống sinh hoạt của bà con hàng ngày gần như theo kiểu tự cung tự cấp, bà con ở đây làm ra sản phẩm mang đi bán để đổi lại gạo và các nhu yếu phẩm, vì miếng cơm manh áo, họ phải đi đến 2, 3 ngày tới được các chợ xa như chợ ở Hòa Bình, Tân Lạc để bán – đổi hàng. Nhiều gia đình nghèo đến nỗi nửa năm mới đi chợ một lần, cũng có cả trường hợp 1 năm mới đi chợ.
Tuy cuộc sống còn nghèo khó nhưng con người vùng Cao Sơn lại rất giàu tình cảm và hiếu khách. Họ sống với nhau rất tình cảm, hòa thuận, đùm bọc giúp đỡ nhau, còn đối với các du khách đến thăm họ rất niềm nở. Đến đây du khách sẽ được trò chuyện cùng những người lớn tuổi, đùa vui cùng đám trẻ ngây ngô và thưởng thức những món ngon đặc sản của riêng vùng đất này như cơm nếp thịt gà, canh mướp đắng, nộm hoa chuối rừng, măng ngâm ớt và ngất ngây cùng những chén rượu ngô cay cay nơi đầu lưỡi.
